Zowel de focus op het basisonderwijs als het secundair onderwijs zijn belangrijk om de spijbelproblematiek aan te pakken. In het basisonderwijs is kleuterparticipatie enorm belangrijk. De schepen verwees in dat kader ook al meermaals naar de discussie omtrent de verlaging van de leerplicht. Ook in het secundair onderwijs is het zaak snel in te grijpen, zodat het probleem samen met de leerling kan opgelost worden. Spijbelen in het secundair onderwijs is een knipperlicht voor het verlaten van de schoolbanken zonder diploma.

Gent is net zoals de andere centrumsteden gevoelig voor het spijbelprobleem. De spijbelcijfers in Gent evolueren niet positief, daarover hebben we al uitvoerig gedebatteerd. Daarom kan het voor Gent als centrumstad belangrijk zijn het voortouw te nemen in de discussie over de spijbelproblematiek.

Zijn er in de nabije toekomst initiatieven in dit kader gepland?

Mehmet Sadik Karanfil
Gemeenteraadslid

Antwoord:

Spijbelgedrag is één van de belangrijke voorspellers voor vroegtijdig schoolverlaten. Netoverschrijdende, aanklampende actie in reactie op het spijbelen van kinderen en jongeren is cruciaal. De verschillende netten van het Gentse onderwijs zijn zich bewust van deze problematiek en zetten samen hun schouders onder het aanpakken van deze problematiek.

Op dinsdag 27/10/2015 wordt een studievoormiddag georganiseerd door vzw TOPunt (de drie Gentse Centra voor Leerlingenbegeleiding), ondersteund door het Onderwijscentrum Gent. Daar zal de werking van ’T Steunpunt Leerrecht worden voorgesteld, alsook het vernieuwde spijbelactieplan van vzw TOPunt.

Het vernieuwde spijbelactieplan werd opgemaakt vanuit verschillende noden: door de invoering van de Integrale Jeugdhulp is een nieuw landschap gecreëerd en moesten nieuwe afspraken gemaakt worden. Bovendien bleek de manier van werken niet effectief en werd de werking van ‘Tsteunpunt Leerrecht-Leerplicht hervormd. Op basis van het Vlaams Actieplan, werd in Gent overleg georganiseerd tussen de CLB’s, politie en jeugdparket, het Ondersteuningscentrum Jeugdzorg en de sociale dienst van de jeugdrechtbank.

Het startpunt van het Spijbelactieplan is zorg voor de leerlingen. Er wordt een goede monitoring van de afwezigheden opgezet. Eerste zorgwekkende afwezigheden wordt gesignaleerd en interne leerlingenbegeleiding wordt ingeschakeld. Vanaf 10 halve dagen afwezigheid wordt het spijbelgedrag besproken in het zorgteam van de school, samen met het CLB. De afspraken worden in een afsprakennota met het CLB opgenomen.

Vanaf 10 halve dagen afwezigheid wordt een verplichte begeleiding opgezet met de interne leerlingenbegeleiding van de school. Indien de inzet van school en CLB niet tot de gewenste resultaten leidt, wordt ’T Steunpunt Leerrecht- Leerplicht ingeschakeld. Dit zijn 6 halftijdse CLB-medewerkers die trajectbegeleiding opnemen voor kwetsbare leerlingen. Deze trajectbegeleiding is netoverschrijdend. De medewerkers coachen ook de CLB-medewerkers en kunnen andere instanties inschakelen indien dit nodig blijkt. Wanneer de jeugdhulp uitgeput is, kunnen we spreken van een verontrustende situatie en wordt de maatschappelijke noodzaak ingeroepen.

Na 30 halve dagen onwettige afwezigheid wordt de leerling aangemeld bij de politie. Ook na aanmelding bij de politie blijft de school en het CLB verder opvolgen. Wanneer er manifeste onwil bij de ouders of jongere wordt vastgesteld, zal politie en parket verder opvolgen.

Er is een belangrijk onderscheid tussen de manifeste onwil bij ouders en de jongere. Wanneer ouders bv. moedwillig hun kind thuishouden of niets doen aan het spijbelgedrag van hun kind, kan de politie beslissen de ouders uit te nodigen. Wanneer de ouders niet ingaan op deze uitnodiging of het anti-spijbelcontract niet willen ondertekenen, maakt de politie een proces- verbaal over naar het parket, dat de ouders kan dagvaarden voor de politierechtbank. Ook wanneer de ouders het anti-spijbelcontract niet of onvoldoende initiatief ondernemen waardoor het spijbelen verder gaat, kan het PV overgemaakt worden naar het parket.

Wanneer er manifeste onwil bij de jongere wordt vastgesteld, zal er maximaal ingezet worden op hulpverlening. De politie kan de minderjarige en de ouders uitnodigen om samen te werken met de hulpverlening. Indien de minderjarige niet wil meewerken, kan het CLB de leerling aanmelden bij het Ondersteuningscentrum Jeugdzorg. Via dit centrum kan de jeugdrechter eventueel pedagogische en /of hulpverlenende maatregelen opleggen. Een andere mogelijkheid is het inschakelen van observerend of interveniërend casemanagement en kan de jeugdrechter betrokken worden.

Dit spijbelactieplan werkt dus volgens een getrapt model. De school heeft de taak om onmiddellijk in te grijpen wanneer er een probleem met regelmatige aanwezigheid ontstaat. Vanaf een afwezigheid van 10 halve dagen wordt de CLB-medewerker, verbonden aan de school gecontacteerd en het probleem binnen het zorgteam besproken.

De vraag kan gesteld worden of dit niet eerder moet gebeuren. Vlaams Minister van Onderwijs stelde in haar conceptnota ‘samen tegen schooluitval’ voor om na 5 halve dagen afwezigheid het CLB in te schakelen. Een goede intentie, maar helaas is de uitvoering voor de CLB’s momenteel niet mogelijk. Niet alleen werden hun middelen reeds jaren bevroren, bovendien werd een besparing op hun werking doorgevoerd. Een snellere interventie van het CLB vereist extra personeelsinzet, waarvoor het budget nu niet voorzien wordt.

Naast het inzetten op een netoverschrijdend spijbelactieplan, zal de stad Gent diverse acties ondernemen op niveau van monitoring en data-analyse, het aanbieden van zinvolle trajecten voor jongeren en het ondersteunen van leerkrachten. Een conceptnota vroegtijdig schoolverlaten wordt momenteel besproken met de belangrijkste stakeholders. In het voorjaar starten we met een campagne om het vroegtijdig schoolverlaten hoog op de onderwijsagenda te plaatsen en scholen te mobiliseren om samen aan de slag te gaan tegen vroegtijdige schooluitval. Dit actieplan vroegtijdig schoolverlaten zal ten gepaste tijde ook voorgelegd worden aan de Commissie Onderwijs.

Elke Decruynaere
Schepen van Onderwijs, Opvoeding en Jeugd