Vorige legislatuur werd door het toenmalige stadsbestuur een actieplan ?Propere Stad 2008-2013 - Samen voor een proper Gent? uitgewerkt. Dit plan omvatte 35 acties om Gent proper te maken en te houden, waaronder het afsluiten van netheidscharters.

Recent zijn de Stad Gent en een aantal organisaties uit de Brugse Poort gestart met het 'Proefproject Zwerfvuil Kokerpark'. In het Kokerpark wordt het zwerfvuil gedurende een proefperiode van 10 april tot eind juni doelbewust niet opgeruimd. Bedoeling hiervan is om gebruikers van het park te confronteren met de problematiek van zwerfvuil, hen te wijzen op hun verantwoordelijkheid en hen te betrekken bij oplossingen om een halt toe te roepen aan zwerfvuil.

• Kan de schepen mij een overzicht bezorgen van alle netheidscharters die sinds het actieplan “Propere Stad 2008-2013” op het Gentse grondgebied werden afgesloten? Hoe werden deze geëvalueerd?
• Kan de schepen mij een overzicht bezorgen van alle acties die sinds het actieplan “Propere Stad 2008-2013” omtrent zwerfvuil in de wijk de Brugse Poort werden ontwikkeld? Welke resultaten hebben deze initiatieven opgeleverd?

Stephanie D'Hose
Gemeenteraadslid

Antwoord:

In 2008 startte het concept netheidscharter: een vrijwillig engagement van een groep van meer dan 10 burgers waarbij men een actieprogramma opstelt voor opruiming van zwerfvuil, onder praktische begeleiding van Dienst Buurtwerk of Dienst Gebiedsgerichte werking, en waarbij men in ruil voor een financiële beloning regelmatig opruimt in de straat of buurt en hierover ook communiceert/sensibiliseert. IVAGO zorgt voor logistieke ondersteuning en dienst Milieutoezicht voorziet in de administratieve afhandeling, de verzekering en de uitbetaling van de beloning (= subsidie).

Ook scholen konden een netheidscharter afsluiten. Sinds 2012 werden de overeenkomsten met de scholen overgedragen aan IVAGO onder de naam ‘netheidpact’.

Sinds 2008 hebben 26 verschillende groepen een netheidscharter opgestart. Verschillende netheidscharters werden verlengd (zie bijlage 1).

In 2010 werd het concept uitgebreid met een light-versie van het netheidscharter. Ook voor enkelingen kan nu een overeenkomst gesloten worden waarbij materiaal aangeleverd wordt en in een verzekering voorzien wordt. De administratieve procedure wordt “lichter” gehouden.
Er zijn sinds 2010 18 nieuwe light-netheidscharters opgestart (zie bijlage 2). Momenteel zijn er 4 in opstartfase (nog niet vermeld in bijlage). De meeste light-charters werden steeds verlengd. Nu worden ze meestal automatisch vastgelegd voor 5 jaar.

Evaluatie netheidscharters:

Op 14 november 2012 coördineerde dienst Milieutoezicht een evaluatievergadering van het oorspronkelijke concept netheidscharter, dus niet de lightversie, met de betrokken diensten en IVAGO.

Naar aanleiding daarvan hebben zij de vrijwilligers van de netheidscharters bevraagd. Uit deze enquête bleek -kort samengevat- het volgende:

• de meerderheid geeft aan dat de sociale contacten in de buurt verbeterd zijn;
• de helft geeft aan dat de buurt er niet netter op geworden is;
• de helft geeft aan dat de buurtbewoners (niet-deelnemers) niet bewuster omgaan met zwerfvuil/afval.

Ook werd duidelijk dat het administratieve aspect van het netheidscharter voor verschillende vrijwilligers een knelpunt is. Zo moeten de vrijwilligers bijvoorbeeld een lijst bijhouden van wanneer ze telkens opgeruimd hebben, zodat dit achteraf kan worden doorgegeven aan de verzekering. Ook kunnen vrijwilligers niet meteen aan de slag gaan; er wordt een procedure gevolgd (subsidiereglement) om een actieprogramma op te maken en te laten goedkeuren.

De algemene conclusie van de vergadering was dat het huidige concept netheidscharter minstens bijgestuurd moet worden. Het concept zal voorlopig voor het jaar 2013 behouden blijven in zijn huidige vorm maar tegen 2014 is het de bedoeling om een nieuwe versie te ontwikkelen of de idee om bewoners te laten participeren in de zwerfvuilproblematiek op een andere manier uit te werken.

Overzicht acties wijk Brugse Poort:

In 2011 werd bij de Gezondheidsdienst het Eco-werkhuis opgericht. Dit is een sociaal tewerkstellingsproject dat inzet op een ‘propere stad’. Het Eco-werkhuis staat in heel Gent in voor de aanleg en het onderhoud van hondentoiletten, het zwerfvuil- en sluikstortvrij houden van de bermen van bevaarbare waterlopen, het bestrijden van ongedierte (kakkerlakken en ratten) en het vangen en steriliseren van zwerfkatten.

In de wijken Dampoort en Brugse Poort streeft het Eco-werkhuis, samen met alle andere betrokken partners in de wijk, naar een zo ruim mogelijk beeld inzake netheid. Hiervoor wordt er op drie verschillende sporen gewerkt. Curatief staat het Eco-werkhuis in voor het proper houden van de groenzones in deze wijken. Parken en boomspiegels worden minimum 2 keer per week gecontroleerd op zwerfvuil en sluikstort. Rond boomspiegels wordt er ook op onkruid gecontroleerd.

Sensibiliserend onderzoekt het Eco-werkhuis een aantal nieuwe technieken om de burgers met de ‘afvalboodschap’ te bereiken.

Zo werd in september 2012 in 4 straten in de Brugse Poort (Klapeksterstraat, Beukelaarstraat, Notelaarstraat en Tulpstraat) een Mini-Make-Over georganiseerd. Burgers werden persoonlijk, en in indien nodig in hun eigen taal (binnen het Eco-werkhuis spreekt men 11 verschillende talen), aangesproken en bevraagd:

• wat zijn hun grootste ergernissen;
• zijn zij zich van hun eigen verantwoordelijkheid bewust ; nemen zij dit op;
• welke voorstellen kunnen zij doen ter verbetering van de algemene netheid?

De resultaten van deze bevraging werden aan de betrokken stadsdiensten bezorgd en leidden tot een actiedag waarop alle diensten en burgers zich inzetten om de straat weer helemaal proper te krijgen. De dag werd afgesloten met een receptie waarbij ook de passanten in de straat op het thema werden aangesproken en gesensibiliseerd.

Resultaat:

• burgers werden weer wakker geschud om hun verantwoordelijkheid te nemen;
• ook niet-Nederlandstalige burgers waren goed geïnformeerd;
• burgers kenden de kanalen om problemen door te geven en ze zo sneller te laten aanpakken;
• er werd een stukje van de ophaalroute van het huisvuil aangepast om een gebruikelijk sluikstorthoekje op te vangen;
• de straat zag er net uit en dat gaf ieder meer moed om ze langer zo te houden;
• er was weer een grotere sociale controle en samenhorigheid tussen de bewoners van de straat, ook frequente passanten van de straat, werden op de netheid gewezen door de imam in de moskee.

Vandaag loopt in het Kokerpark de actie ‘Proefproject Zwerfvuil Kokerpark’. Deze actie is een communicatieactie die de achteloosheid van burgers rond zwerfvuil bespreekbaar maakt en in beeld brengt.

Het Eco-werkhuis draagt bij aan het repressieve luik door samen met de Gemeenschapswacht-vaststellers in te zetten op het ontmaskeren van sluikstorters door het doorzoeken van sluikstorten. In 2012 werden op deze manier 18 GAS-boetes uitgeschreven voor sluikstorten.

In totaal zet het Eco-werkhuis enkel voor de werking in de Brugse Poort 6 VTE in om deze verhoogde aandacht rond netheid te realiseren.

Jean Vanderhaeghen, toezichter bij de Groendienst, heeft eveneens bevoegdheid om bestuurlijke verslagen te schrijven die tot een GAS kunnen leiden. Hij maakt zo goed als dagelijks een toezichtsronde door o.a. de Brugse Poort. Jean is een aanspreekpunt voor de burgers en wijst mensen op hun verantwoordelijkheid (honden aanlijnen, hondenpoep en zwerfvuil opruimen, de dieren niet voederen,…). Tevens meldt hij ook vandalisme en andere onregelmatigheden aan de bevoegde diensten. In de praktijk schrijft hij vooral bestuurlijke verslagen voor honden die niet aangelijnd zijn. Het blijft moeilijk mensen te betrappen op het weggooien van zwerfvuil.

Tine Heyse
Schepen van Milieu, Klimaat, Energie en Noord-Zuid