In Stad Antwerpen is een proefproject gestart. Men ontwikkelt er zogenaamde Tuinstraten, met permanente vergroening en verblauwing als basisprincipes. Bestaande verharding wordt vervangen, wat kadert in de strijd tegen het zogenaamde hitte-eiland effect. Ook de waterinfiltratie vaart er wel bij. In één beweging wordt er een groener en kwaliteitsvoller straatbeeld gecreëerd.

Er wordt hiervoor intens samengewerkt met de bewoners. Dit is een verhaal dat perfect kadert in de doelstellingen van het Gentse stadsbestuur. Ook wij zetten in op ontharding en voeren de strijd tegen de klimaatverandering op.

Vraag:
Hoe kijkt u hier naar? Kunnen we hier ook in Gent mee experimenteren?

Christophe Peeters
Gemeenteraadslid

Antwoord:
Bedankt voor uw terechte bekommernis en interessante vraag. De klimaatverandering dwingt ons inderdaad om verharding en de inrichting van het openbaar domein op een andere, en meer kritische manier te benaderen. Ik – samen met mijn collega’s - ben absoluut overtuigd van het nut van de aanpak van meer ontharding en vergroening. Binnen de stad wordt hiervoor nauw samengewerkt tussen meerdere diensten en schepenen (DWBW, GD, DMK, DSRP, …).

U stelde mij in november in dit verband al een schriftelijke vraag. De conclusie was hoopgevend: hoewel het openbaar domein in onze groeiende stad door nieuwe ontwikkelingen, verkavelingen en noodzakelijke wegenis toeneemt, zijn we erin geslaagd om de verharding op het grondgebied te beperken. Er is hierbij de laatste jaren een trendbreuk ingezet.

Het is zo, dat het openbaar domein elk jaar toeneemt – onder meer door verkavelingen, waarbij de wegenis aan het openbaar domein wordt toegevoegd. Sinds 2016 staat deze stijging aan aantal m² openbaar domein, niet langer in verhouding tot de stijging aan heet aantal m² verharding. Het aantal m² verharding is de laatste 5 jaar quasi gelijk gebleven. De uitdaging in Gent bestaat er evenwel in om het aandeel aan verharde oppervlakte nog verder naar beneden te krijgen.

Dit lijkt makkelijk, maar is het niet! De ruimte van het openbaar domein tussen private gevels of tuingrenzen is beperkt. Dit vergt vaak moeilijke keuzes én consequent beleid om de verhardingsgraad te beperken. Hoewel veel mensen geen auto bezitten wordt een heel groot deel van de publieke ruimte nog altijd door rijdende of geparkeerde auto’s ingenomen.

Het is een moeilijke evenwichtsoefening om het openbaar domein ‘rechtvaardig’ te verdelen onder alle gebruikers. Het openbaar domein is belangrijk als ruimte voor wandelen, fietsen, spelende kinderen; voor doorstroming van het openbaar vervoer en het privaatvervoer, als doorgang voor nood- en hulpdiensten én als plek om een praatje te slaan met de buur. De laatste jaren integreren we in al onze ontwerpen een deel ontharding en vergroening. Dit komt elke Gentenaar en bezoeker in zijn leef- en werkomgeving ten goede. En op die manier maken we ook het openbaar domein klaar voor de klimaatveranderingen.

Zopas is hiervoor zelfs een nieuwe handleiding geschreven voor de aanleg van het openbaar domein: IPOD IV of “Negenduust Klimaatrobuust”. Deze handleiding biedt onze ontwerpers een visie, technische richtlijnen en praktijkvoorbeelden hoe we meer kunnen ontharden, infiltreren en vergroenen.

Een tuinstraat is een straat met veel groen en waterinfiltratie in de vorm van bomen en plantvakken, ingerichte boomspiegels, geveltuinen en groenslingers. Het inrichten van dergelijke straten is een van de maatregelen waarmee de stad zich wil voorbereiden op de nog te verwachten gevolgen van klimaatverandering. Bij hevige regen helpen ze overstromingen vermijden door water op te vangen. Dit water infiltreert en vult het grondwater aan. Het water kan ook gebufferd worden en wordt gebruikt tijdens periodes van extreme droogte. De straat brengt ook verkoeling tijdens warme zomerdagen om het hitte-eilandeffect in de stad te beperken. Voor de bewoners is al dat groen in principe ook gewoon aangenaam om in te wonen en te werken.

Ik ben dan ook tevreden dat we bij het ontwerp van de publieke ruimte, straten en pleinen in onze stad deze aanpak steeds meenemen in het ontwerp. We zijn hier dan ook al een stap verder dan enkel experimenteren.

Een recente realisatie is het beluik ter hoogte van de Heernislaan. Een mooie realisatie die bewijst dat het zeker anders en met veel minder grijs en meer groen kan.

Ook aan het kruispunt Brusselsepoortstraat-Clarissenstraat en in de Verkortingstraat, Slokkeboomstraat hebben we reeds heel wat onthard en vergroend. Recent ook de Hakkeneistraat – vroeger een van de slechts onderhoden straten in Gent. Daar werd een fietspad aanglegd met zo’n 750 m² ontharding.

Ook het toekomstig dossier voor heraanleg van de Zandberg en het Kettingplein zullen mooie realisaties worden die tonen hoe we omspringen met ontharding, vergroening, het opvangen van regenwater en het plaatselijk bufferen.

U kan er dus vanop aan dat we deze piste verder blijven uitbouwen. We zien intussen ook dat steeds meer bewoners de meerwaarde van deze aanpak in hun leefomgeving omarmen. Heel wat burgers hebben projecten met wijkbudgetten ingediend rond vergroening en ontharding.

Ontharding, waterinfiltratie, vergroening en verblauwing zijn de toekomst voor alle toekomstige ontwerpen van ons openbaar domein.